یکی از مشکلاتی که خودرو با آن مواجه می شود خرابی لنت ها است که تا زمانی که به صدا در نیایند خوب عمل نکنند به خراب بودن آنها پی نخواهیم برد اما بیشتر ما نمی دانیم که بین ترمزهای جلو و عقب خودرو تفاوت هایی هم وجود دارد یعنی اشکال آنها مثل هم نیست این به این معنی نیست که ترمزهای جلو و عقب هر دو در نگه داشتن خودرو نقش مهمی دارند اما هر کدام فوایدی غیر از این هم دارند ترمزهای جلو انرژی حرکتی را از طریق اصطکاک به انرژی حرارتی تبدیل می کنند و در نتیجه این عملیات بازداشتن خودرو از حرکت و انتقال گرمای حاصل از اصطکاک به بیرون از خودرو است در اینجا تفاوت لنت جلو و عقب خودرو مقدار گرمای حاصل از ایست می باشد .علت داغ شدن ترمز جلو خودرو در چیست ؟از دیگر تفاوت لنت جلو و عقب خودرو در وزن آنها است ترمزهای عقب وزن بیشتری دارند و بهتر گرفته می شوند از طرفی ترمزهای جلو به علت فشارهای وارده بیشتر داغ می شوند به این علت که هنگام ترمز خودروی درحال حرکت به در زمان ترمز فشار بیشتری به جلو خودرو منتقل می کند و بیشترین وزن ماشین روی چرخ های جلو قرار می گیرند پس لاستیک های جلو انرژی بیشتری برای باز ایستادن را می خواهند بنابراین ترمزهای جلویی بیشترین نیروی توقف خودرو را ایجاد می کنند و در هنگام ترمز گیری ۵۰۰ درجه فارنهایت گرما را به بیرون انتقال می دهندیکی از مشکلاتی که خودرو با آن مواجه می شود خرابی لنت ها است که تا زمانی که به صدا در نیایند خوب عمل نکنند به خراب بودن آنها پی نخواهیم برد اما بیشتر ما نمی دانیم که بین ترمزهای جلو و عقب خودرو تفاوت هایی هم وجود دارد یعنی اشکال آنها مثل هم نیست این به این معنی نیست که ترمزهای جلو و عقب هر دو در نگه داشتن خودرو نقش مهمی دارند اما هر کدام فوایدی غیر از این هم دارند ترمزهای جلو انرژی حرکتی را از طریق اصطکاک به انرژی حرارتی تبدیل می کنند و در نتیجه این عملیات بازداشتن خودرو از حرکت و انتقال گرمای حاصل از اصطکاک به بیرون از خودرو است در اینجا تفاوت لنت جلو و عقب خودرو مقدار گرمای حاصل از ایست می باشد .
علت داغ شدن ترمز جلو خودرو در چیست ؟
از دیگر تفاوت لنت جلو و عقب خودرو در وزن آنها است ترمزهای عقب وزن بیشتری دارند و بهتر گرفته می شوند از طرفی ترمزهای جلو به علت فشارهای وارده بیشتر داغ می شوند به این علت که هنگام ترمز خودروی درحال حرکت به در زمان ترمز فشار بیشتری به جلو خودرو منتقل می کند و بیشترین وزن ماشین روی چرخ های جلو قرار می گیرند پس لاستیک های جلو انرژی بیشتری برای باز ایستادن را می خواهند بنابراین ترمزهای جلویی بیشترین نیروی توقف خودرو را ایجاد می کنند و در هنگام ترمز گیری ۵۰۰ درجه فارنهایت گرما را به بیرون انتقال می دهند
سیلندرها باعث افزایش نیروی توقف می شوند کابین ترمز و پیستون ها بخشی دیگر از نیرو را منتقل می کنند پدال ترمز هم قدرت بیشتری را به ترمز ارائه خواهد کرد هرچه لنت ها پد بیشتری داشته باشند اصطکاک افزایش می یابد روتورهای ترمز بزرگتراز گشتاور زیاد جلوگیری می کند روتورها حرارت ناشی از ترمز را به بیرون منتقل می کنند
علت دیرگرفتن ترمز خودرو چیست ؟
جرقه زدن ترمز باعث می شود خودرو قدرت زیادی برای ترمز گرفتن نداشته باشد یا ترمز دیرگرفته می شود پس در چنین شرایطی امکان کم شدن مایع ترمز داشته باشد اگر بابررسی آن هیچ نشتی مشاهده نشد بهتر است سیستم ترمز را رسیدگی کنید زیرا ممکن است مشکلاتی از قبیل نارسایی کالیپر یا ایراداتی در سیستم ترمز بوجود آمده باشد اگر قصد ارتقای سیستم ترمز خودرو خود را دارید بهتر است ابتدا سیستم انقال نیروی محرک را درنظر بگیرید
طراحی ترمزهای عقب چگونه است ؟
طراحی مناسب در ترمزها باعث افزایش تعادل در بین ترمزها ی جلو و عقب می گرددمهمترین تفاوت لنت جلو و عقب خودرو این است که ترمزهای عقب مسئولیت ۴۰ درصد از نیروی ترمز را برعهده دارند گرمای کمتری هم را تولید می کنند آنها قطعاتی کوچکتر دارند و تنش کمتری هم دارند و فشار کمتری را متحمل می شوند برای بالابردن کیفیت ترمز گرفت نباید ترمزها هماهنگی لازم را با هم داشته باشند یعنی اگر نیروی ترمز عقب بیشتر ازجلو باشد یک بی تعادلی بین حرکت چرخ ها بوجود خواهد آمد و کنترل خودرو هنگام ایستادن از دست می رود پس در صورتی تعادل قدرت بین چرخ های جلو و عقب برقرار می شود که دیسک های عقب کوچکتر از دیسک های ترمز جلو باشند زیرا کالیپر های عقب سطح پایین تری از نیروی محرک برخوردارند .
دیسک و صفحه کلاچ یکی از مهم ترین سیستم های مورد استفاده در خودروست که غالبا در خودرو های دنده ای بکار میرود. سیستم کلاچ از یک صفحه و دیسک و بلبرینگ تشکیل شده که به صفحه فلایویل متصل شده اند. این سیستم برای انتقال نیرو به چرخ دنده و در نهایت حرکت خودرو بسیار مهم است. طبق تعریف کلی، کلاچ وسیله‌ای است که حرکت چرخشی یک شفت را به شفت دیگر منتقل میکند. درواقع کلاچ یک رابط اصطکاکی بین جعبه‌دنده و موتور بوده که در ابتدا توان تولیدی موتور را به جعبه‌دنده منتقل میکند و پس از آن با حضور سایر سیستم‌ها توان به چرخ‌ها منتقل میشود. درواقع به هنگام حرکت خودرو کلاچ درگیر بوده و عمل انتقال توان از موتور به جعبه‌دنده و در نهایت به چرخ‌ها اتفاق می‌افتد، اما به هنگام رانندگی در زمان‌هایی لازم است تا این ارتباط قطع شود؛ به‌عنوان مثال جهت تغییر سرعت نیاز به تعویض دنده است.
آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که فشردن پا بر روی پدال کلاچ به هنگام تعویض دنده، به چه منظوری انجام می‌گیرد؟ جهت تعویض دنده ابتدا باید توان تولیدی موتور از جعبه‌دنده قطع شود که شما با فشردن پدال کلاچ، این عمل را انجام داده و کلاچ را از حالت درگیر بودن آزاد می‌کنید. در این حالت دیگر توان تولیدی به جعبه‌دنده و چرخ‌ها نمی‌رسد. فرض کنید که قصد تعویض دنده از 2 به 3 را دارید، ابتدا باید پدال کلاچ را فشار دهید که این عمل باعث قطع ارتباط بین موتور و جعبه‌دنده شده و پس از تعویض دنده و رها کردن کلاچ، این ارتباط دوباره برقرار میشود.
انواع کلاچ
کلاچ‌ها در حالت کلی به 4 دسته تقسیم میشوند: بدون لغزش: این کلاچ‌ها به صورت صفر و یک عمل میکنند؛ بدین معنی که یا در حالت خلاص قرار دارند یا در حالت درگیری کامل. یک‌طرفه: همانطور که از اسم این نوع کلاچ‌ها مشخص است، گشتاور تنها از یک طرف منتقل میشود. هیدرولیکی: در این نوع کلاچ‌ها از یک سیال جهت انتقال نیرو استفاده میشود. بدین صورت که نیرو از طریق یک صفحه به این سیال منتقل شده و سپس از طریق این سیال به صفحه دیگر که متحرک است منتقل میشود. اصطکاکی: کلاچ‌های اصطکاکی بر اساس اصطکاک بین دو صفحه با ضریب اصطکاک بالا طراحی و تولید میشوند. از بین موارد فوق، صرفا دو مورد اصطکاکی و هیدرولیکی در خودروهای امروزی استفاده میشوند. شایان ذکر است که یک دسته‌بندی دیگر نیز برای کلاچ‌ها وجود دارد که آنها را به سه دسته اهرمی، روغنی و سیمی تقسیم میکند. کلاچ‌های سیمی به دلیل ساده و ارزان بودن کماکان یکی از پرکاربردترین کلاچ‌ها در خودروها و به‌خصوص خودروهای داخلی هستند.
انواع کلاچ اصطکاکی
کلاچ اصطکاکی خود به 4 دسته تقسیم میشود: کلاچ مخروطی: همانطور که در شکل زیر نیز نشان داده شده‌است، کلاچ مخروطی از دو صفحه مخروطی (نری و مادگی) تشکیل میشود که به هنگام درگیر بودن کلاچ، نیرو از یک صفحه مخروطی به دیگری انتقال می‌یابد. کلاچ تک‌صفحه‌ای: در این نوع کلاچ، زمانی‌که پا را بروی پدال قرار می‌دهید، اتصال بین صفحه کلاچ و فلایویل قطع شده و عملا موتور بدون بار کار میکند. کلاچ چندصفحه‌ای: عملکرد این کلاچ‌ها نیز همانند کلاچ تک صفحه‌ای است، با این تفاوت که بسته به گشتاور انتقالی، از چندین صفحه استفاده میشود. شایان ذکر است که این کلاچ‌ها بیشتر در خودروهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ چراکه می‌توانند گشتاور بزرگی را انتقال دهند. کلاچ نیمه‌گریز از مرکز: این کلاچ‌ها بر اساس فنر و نیروی گریز از مرکز کار میکنند. بدین صورت که در سرعت‌های پایین از فنر و در سرعت‌های بالا از نیروی گریز از مرکز جهت انتقال گشتاور استفاده میشود. کلاچ گریز از مرکز: در این نوع کلاچ‌ها صرفا از نیروی گریز از مرکز جهت انتقال گشتاور استفاده میشود. کلاچ تک صفحه‌ای با توجه به گستردگی استفاده از کلاچ‌های صفحه‌ای در خودروهای موجود در بازار اندکی بیشتر وارد جزئیات این نوع کلاچ می‌شویم. اجزای اصلی این کلاچ شامل صفحه، دوشاخه، فنر دیافراگمی، بلبرینگ‌ها و… است.
صفحه کلاچ
صفحه کلاچ را می‌توان مهم‌ترین قطعه سیستم کلاچ دانست؛ چراکه حرکت لازم برای سایر قسمت‌ها را فراهم میکند. صفحه کلاچ به صورت دایروی بوده و هر دو سطح آن دارای ضریب اصطکاک بالایی است که این ضریب بالا به خاطر لنت‌هایی است که روی صفحه را پوشانده است. لازم به ذکر است که صفحه کلاچ یک قطعه مصرفی بوده و در گذر زمان دچار فرسوده شده و لذا نیاز است که هر از چند گاهی تعویض شود. با این وجود برخی عوامل دستدردست هم داده و باعث مصرف و فرسودگی زودرس صفحه کلاچ میشوند که برخی از این عوامل در ادامه ذکر شده‌است. نیم کلاچ کردن طولانی مدت رها کردن ناگهانی پدال کلاچ رانندگی پرفشار در سربالایی‌ها حمل سرنشین یا بار زیاد
کثیف شدن کلاچ
کثیف شدن کلاچ خودرو یکی از موضوعات کمیاب و کمی است که خیلی برای هر کسی اتفاق نمی افتد مگر این که روغن یا نوعی سیال روی دیسک بریزد که موجب تداخل در عملکرد این سیستم شود. معمولا این آلودگی از عایق بندی نامناسب و نشتی سیالات در این سیستم اتفاق می‌افتد.
چند نوع سیالی که ممکن است آسیب وارد کند
روغن هیدرولیکی که سیلندرهای کلاچ را تقویت میکند گریس، در صورت نصب نادرست صفحه این قطعه
سوختن کلاچ یا صفحه کلاچ
سوختن کلاچ ممکن است ولی خیلی کم اتفاق می‌افتد. عواملی که به شدت به کلاچ خودرو شما آسیب وارد میکند و باعث سوختن آن میشود:
وزن بالای سرنشینان یا حمل بارهای سنگین بیشتر از حد توان خودرو
تیک آف زدن یا حرکت لاستیک‌های خودرو در حالت یکجا
عمر صفحه کلاچ
میانگین عمر دیسک و صفحه کلاچ خودرو بین 50 تا 60 هزار کیلومتر ارزیابی شده ولی این میزان به نوع رانندگی هر شخص برمیگردد.
برای مثال خودروهای درون شهری به علت ترافیک و یا طی کردن مسیرهای کوتاه بیشتر برای دنده عوض کردن از کلاچ استفاده میکنند و عمر این قطعه به سرعت رو به کاهش است اما خودروهای بین شهری چون نیازی به تعویض زیاد دنده ندارند عمر دیسک و صفحه‌شان روند کاهشی نداشته و گاها تا 80 هزار کیلومتر هم می‌توانند از صفحه کلاچ استفاده کنند.
علائم نشان‌دهنده زمان تعویض صفحه کلاچ چیست؟ صدا دادن به هنگام تعویض دنده عدم تناسب افزایش دور موتور و افزایش سرعت خودرو افت توان و شتاب خودرو از دست رفتن حالت ارتجاعی پدال و خشک و سفت شدن آن پرتاب پا به سمت عقب هنگام رها کردن پدال کلاچ لرزش موتور و اتاق خودرو به هنگام شروع حرکت از حالت توقف با مشاهده هریک از موارد فوق سریعا به یک مکانیک با تجربه مراجعه کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود
از کجا بفهمیم صفحه کلاچ خودرو ما تمام شده است؟
قبل از حرکت دنده خودرو خود را در حالت 2 قرار داده و گاز دهید تا خودرو حرکت کند اگر خودرو به حرکت ادامه داد و خاموش نشد نیاز به تعویض دیسک و صفحه دارید اما اگر خودرو خاموش کرد، دیسک و صفحه شما سالم است. اگر خودرو شما زمانی که در سر بالایی هستید قدرت کافی و نرمال برای طی کردن مسیر را ندارد حتما صفحه کلاچ خود را چک کنید. اگر به هنگام تعویض دنده، دنده یک و یا دنده عقب خودرو شما سخت جا میرود احتمال تمام شدن دیسک و صفحه وجود دارد. اما اگر در عوض کردن تمام دنده‌ها به مشکل خوردید، حتما روغن گیربکس خودرو خودر را چک کنید که تمام نشده باشد. اگر خودرو شما در حالت ساکن در دنده یک قرار گرفت و لرزش شدید ایجاد کرد یعنی دیسک و صفحه شما تمام شده که وزن و قدرت خودرو را به طور مساوی به چرخ‌ها وارد کند تا لرزش عادی داشته باشد. یک راه حل دیگر برای تست این است که در حین حرکت با سرعت 20 تا 30 کیلومتر خودرو را در دنده 4 قرار داده و تا آخر پدال گاز را بفشارید. اگر موتور خودرو شما صدا ایجاد کرد و توان شتاب گرفتن نداشت دیسک و صفحه شما سالم است، ولی اگر شتاب ناگهانی گرفت و پرش شدید داشت یعنی دیسک با صفحه درگیر نبوده ونیاز به تعویض دیسک و صفحه دارید.
چند راهنمایی ساده و کاربردی به هنگام از کار افتادن کلاچ!
اگر خودرو شما سالم بوده و از قبل مشکل خاصی نداشت ابتدا خودرو خود را متوقف و خاموش نمایید و در دنده یک قرار دهید.
برای رانندگی بهتر سعی کنید جلو خودرو خود را خالی کرده که نیاز به ترمز گرفتن نداشته باشید.
ابتدا پدال گاز را کمی فشار دهید و بعد استارت بزنید.
همانطور که مشخص است به هنگام استارت زدن خودرو در دنده با تکان محکمی مواجه میشود. اگر جلو خودرو شما خالی است با فشار دادن پدال گاز حرکت خودرو را با دنده یک شروع کنید و به حرکت ادامه دهید.
خوب میدانیم که رانندگی با دنده 1 زمان بر و خطرناک می‌باشد برای تعویض دنده در این حالت پای خودرو را از پدال گاز بردارید تا فشار موتور از روی چرخ دنده‌های گیربکس برداشته شود و دنده را در حالت خلاص قرار دهید.
به هنگام حرکت با دنده خلاص شما بیشتر از 30 الی 20 کیلومتر بر ساعت نمی‌توانید حرکت کنید حالا برای این که بتوانید دنده خودرو را به 2 تغیر دهید به آرامی دسته دنده را در دست گرفته و با بازی کردن پدال گاز جای تعویض دنده را پیدا کنید و دنده خودرو را در حالت 2 قرار دهید.
ممکن است در این هنگام صدای قیز قیژ یا به اصطلاح با صدای آبمیوه گیری مواجه شوید ولی نگران نباشید با چندین بار شنیدن این صدا مشکل خاصی برای گیربکس شما ایجاد نمی‌شود.
برای استفاده از دنده معکوس در این شرایط نیز از همان روال افزایش دنده استفاده کنید، یعنی با پدال گاز بازی کرده جای مناسب برای کم کردن دنده را پیدا کنید.
لازم به ذکر است که رانندگی بدون کلاچ برای رسیدن به اولین تعمیرگاه بوده و کار بسیار خطرناکی است.
تسمه تایم یک تسمه پلاستیکی است که در حقیقت رابط میان میللنگ و میل‌سوپاپ (میل بادامک) محسوب میشود. یعنی طوری تنظیم شده که با چرخش میللنگ، میل‌سوپاپ را هم می‌چرخاند و البته باعث حرکت سوپاپ‌ها میشود. تسمه تایم را باید جزوی از قطعات موتورهای احتراق داخلی به حساب آورد. قبل از آن از زنجیر تایم در موتور اتومبیل‌ها استفاده می‌شد. استفاده از تسمه تایم را مربوط به سال ۱۹۴۵ می‌دانند، اما اولین بار حدود ۱۷ سال بعد و در سال ۱۹۶۲ در موتور یک اتومبیل به شکل انبوه از آن استفاده شد. «گلاس ۱۰۰۴» یک خودروی آلمانی بود که تسمه تایم داشت و به میزان زیاد تولید شد.
بعد از آلمانی‌ها، این آمریکایی‌ها بودند که سراغ استفاده از این قطعه رفتند. ۴ سال بعد از آلمانی‌ها، یک شرکت خودروسازی آمریکایی به نام پونتیاک در سال ۱۹۶۶ از تسمه تایم در یکی از محصولات خود به نام پونتیاک تمپست استفاده کرد. درست در همان سال شرکت اتومبیل‌سازی انگلیسی واکسول هم سراغ استفاده از این قطعه در طراحی موتورهایش رفت و به ترتیب، استفاده از تسمه تایم در اتومبیل‌ها رایج شد.
تسمه تایم چطور کار میکند؟
چرخه چهارمرحله‌ای موتورهای احتراق داخلی شامل؛ ۱- مرحله مکش (پیستون در داخل سیلندر به پایین میرود، سوپاپ هوا باز میشود و مکش ایجاد شده به وسیله حرکت رو به پایین سیلندر باعث مکش مخلوط سوخت و هوا به داخل سیلندر میشود.)، ۲-مرحله تراکم (پیستون در داخل سیلندر بالا میرود، سوپاپ هوا بسته و مخلوط سوخت و هوا کمپرس میشود.)، ۳-مرحله توان (شمع جرقه می‌زند و مخلوط سوخت و هوا منفجر میشود. پیستون به سمت پایین رانده و همزمان سوپاپ دود باز میشود.)، ۴-مرحله تخلیه (پیستون به سمت بالا می‌آید و دود از محل سوپاپ دود خارج میشود.) است.
در این ۴ مرحله، زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ هوا و سوپاپ دود به وسیله تسمه تایم صورت می‌گیرد. در واقع تسمه تایم حرکت میللنگ را به میل سوپاپ (میل بادامک) انتقال می‌‌دهد و میل سوپاپ هم سوپاپ‌ها را بالا و پایین میکند. به عبارت دیگر باید بگوییم که این قطعه با هماهنگ کردن سرعت چرخش میللنگ با میل سوپاپ، زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را تنظیم میکند. میل‌سوپاپ که به میل بادامک هم معروف است معمولا در سر سیلندر اتومبیل قرار دارد، امام ممکن است در برخی از اتومبیل‌ها، طراحان جای دیگری از موتور را به این قطعه اختصاص داده باشند.
ساخت و طراحی تسمه تایم
تسمه تایم معمولا لاستیکی با الیاف دارای حالت کششی زیاد (به‌عنوان مثال فایبرگلاس، کولار و توارون) است که طول تسمه را به‌عنوان اعضای کششی می‌پوشاند. تسمه تایم خود از مواد محکمی مانند پلی‌اورتان یا نئوپرن یا اورتان با استانداردهای مختلف ساخته شده است. فاصله بین مراکز دو دندانه مجاور روی تسمه تایمینگ به‌عنوان گام تعریف میشود.
لاستیک با افزایش دما و در تماس با روغن پیشرانه تخریب میشود؛ بنابراین، عمر مفید تسمه تایم در پیشرانه‌های گرم یا دارای نشتی کاهش می‌یابد. تسمههای جدید که معمولا گران‌قیمت نیز هستند، از مواد مقاوم دربرابر گرما مانند نیتریل فوق اشباع (HSN) ساخته میشوند. عمر الیاف داخلی تقویت‌کننده تسمه تایم نیز به‌شدت تحت‌تأثیر آب و ضدیخ قرار دارد. این یعنی باید اقدامات احتیاطی ویژه‌ای برای کاربردهای آف‌رود انجام شود که آب تخلیه یا از تماس با تسمه تایم دور نگه داشته شود. تسمههای قدیمی دندانه ذوزنقه‌ای‌شکل دارند که به سایش فراوان دندانه‌ها منجر میشود. با تکنیک‌های جدیدتر تولید، تسمه تایم‌ها از دندانه‌های خمیده بهره می‌برند که کم‌صداتر و ماندگارتر هستند. تسمه تایم ساخت شرکت‌های قطعه‌سازی غیرمعتبر ممکن است عملکرد پیشرانه را تحت‌تأثیر قرار دهد. چنین تسمه‌هایی احتمال دارد در دورهای بالا کشیده شود و عقب بماند و درنتیجه با تأخیر جرقه زده شود. تسمههای محکم‌تر در دورهای بالا کشیده نخواهند شد و زمانبندی پیشرانه را حفظ میکنند. ازنظر طراحی پیشرانه، کوتاه‌شدن عرض تسمه تایم باعث کاهش وزن و اصطکاک میشود.
انواع تسمه تایم کدام است؟
سیستم‌های دنده‌ای یا زنجیری نیز برای انتقال نیروی میللنگ به میل‌بادامک و زمانبندی صحیح پاشش و جرقه استفاده میشوند. باوجوداین، چرخ‌دنده‌ها و شافت‌ها موقعیت نسبی میللنگ و میل‌بادامک را محدود میکنند. حتی در پیشرانه‌های سوپاپ‌رو که میللنگ و میل‌بادامک بسیار به‌هم نزدیک هستند، اکثر طراحان پیشرانه به‌جای استفاده از دنده محرک مستقیم از زنجیر کوتاهی استفاده میکنند. سیستم‌های دنده‌ای یا زنجیری نیز برای انتقال نیروی میللنگ به میل‌بادامک و زمانبندی صحیح پاشش و جرقه استفاده میشوند. باوجوداین، چرخ‌دنده‌ها و شافت‌ها موقعیت نسبی میللنگ و میل‌بادامک را محدود میکنند. حتی در پیشرانه‌های سوپاپ‌رو که میللنگ و میل‌بادامک بسیار به‌هم نزدیک هستند، اکثر طراحان پیشرانه به‌جای استفاده از دنده محرک مستقیم از زنجیر کوتاهی استفاده میکنند.
استفاده از این طرح بدین‌دلیل است که سیستم‌های انتقال قدرت دنده‌ای به‌دلیل اصطکاک و تماس مستقیم فلز با فلز، سروصدای زیادی تولید میکنند و به سایش بیش‌از‌حد قطعات منجر میشوند. چرخ‌دنده‌های پوشیده از فیبر (الیاف) یا نایلون با انعطاف‌پذیری بیشتر اغلب به‌جای چرخ‌دنده‌های فولادی استفاده میشوند. پیشرانه‌های تجاری و پیشرانه‌های هواپیماها فقط از چرخ‌دنده‌های فولادی استفاده میکنند؛ زیرا دنده دارای روکش فیبر یا نایلون ممکن است به‌طور ناگهانی و بدون هشدار خراب شود. گرچه زنجیرها و چرخ‌دنده‌ها بادوام‌‌ترند، تسمههای کامپوزیتی لاستیکی در عملکرد خود درمقایسهبا سیستم دنده‌ای یا زنجیری کم‌صداتر، سبک‌تر، ارزان‌تر و کارآتر هستند. همچنین، تسمههای تایمینگ به روغن‌کاری نیازی ندارند که این امر با داشتن زنجیر تایم یا چرخ‌دنده ضروری است. تسمه تایمینگ کاربرد خاصی از تسمه همگام‌کننده است که برای انتقال همزمان قدرت دورانی استفاده میشود. تسمههای تایمینگ معمولا با روکش فلزی یا پلیمری پوشانده میشوند که برای بازرسی یا تعویض به برداشتن نیاز دارند. سازندگان پیشرانه توصیه میکنند تسمه تایم خودرو در فواصل زمانی مشخص تعویض شود. همچنین، سازنده ممکن است هنگام تعویض آن ، تعویض قطعات دیگر مانند پمپ آب را نیز توصیه کند؛ زیرا هزینه اضافی تعویض پمپ آب درمقایسهبا هزینه دسترسی به تسمه تایم بسیار ناچیز است.
در پیشرانه‌های تداخلی یا پیشرانه‌هایی که مسیر حرکت سوپاپ‌ها با پیستون تداخل دارد، ازکارافتادن تسمه تایم (یا زنجیر تایمینگ) به آسیب‌دیدگی شدید پیشرانه و در برخی مواقع ایجاد خسارت جبران‌ناپذیر منجر میشود؛ زیرا بعضی از سوپاپ‌ها در زمان اشتباهی باز می‌مانند؛ بنابراین، پیستون به آنها ضربه می‌زند.
دلایل خطر پارگی تسمه تایم
خودروسازان مختلف برای مدل های مختلف اتومبیل کیلومترهای متفاوتی را برای تعویض تسمه تایم عنوان می کنند. معیار رایج برای اکثر اتومبیل ها 60 هزار کیلومتر است که برخی زودتر از موعد مقرر به تعویض احتیاج پیدا می کنند. لازم به ذکر است که هنگام خرید خودروی دست دوم، شما از مدت کارکرد تسمه تایم آگاهی ندارید و نمی دانید که تسمه ی موتور آن تعویض شده است یا نه، اگر تعویض صورت گرفته زمان آن کی بوده اگر در مورد تسمه تایم اتومبیل تردید دارید بهتر است به یک مکانیک مراجعه کنید تا آن را مورد بازبینی قرار دهد. مکانیک با یک کار ساده و برداشتن پوشش روی تسمه متوجه خواهد شد که در چه شرایطی قرار دارد.
پاره شدن تسمه که منجر به برخورد پیستون با سوپاپ ها می شود، معمولا با صدایی همراه است. البته در خودروهایی مانند موتورهای سری قبل پراید این پارگی فقط خاموشی موتور خودرو را به دنبال دارد. زمانی که عمر تسمه تایم به پایان برسد و یا پارگی در آن رخ دهد عملکرد به موقع و صحیح سوپاپ ها مختل خواهد شد و سوخت و هوا درزمان مناسب وارد سیلندر نمی شوند و یا باز و بسته شدن سوپاپ ها به درستی و به میزان کافی انجام نمی گیرد و در نتیجه در کارکرد پیشرانه اثر منفی چشم گیری خواهد گذاشت.
پارگی تسمه در موتور اتومبیل‌های گوناگون اثر مخرب متفاوتی دارد. همانطور که گفته شد در موتور قدیمی پراید که پیستون‌ها به سوپاپ نمی رسد، پاره شدن تسمه فقط منجربه خاموشی اتومبیل میشود و آسیب مکانیکی دیگری به قطعات سر سیلندر وارد نمی‌شود. در برخی از پیشرانه‌ها مانند موتور پژو ۴۰۵ و سمند پاره شدن یا رد کردن یکی دو دندانه از تایم منجر به برخورد شدید سوپاپ‌ها با پیستون شده و بسته به شدت برخورد که به دور موتور اتومبیل بستگی دارد، می‌تواند باعث کج شدن سوپاپ‌ها شود و حتی تعویض بسیاری از قطعات سر سیلندر و حتی خود سر سیلندر را نیز به دنبال داشته باشد. با رخ دادن این اتفاق در پیشرانه خودروهایی مانند کیا ریو، شدت آسیب قطعات بسیار بالا میرود و منجر به تعویض قسمت اعظمی از قطعات موتور خواهد شد.
علائم و نشانه های فرا رسیدن زمان تعویض تسمه تایم چیست؟
۱- دور موتور بد عمل می کند
اگر متوجه شدید هنگام رانندگی دور موتور به ۲ تا ۴ هزار دور رسیده، موتورتان تنظیم نیست و درست کار نمی‌کند، باید تسمه تایم را چک کنید. اگر شُل شده باشد، شروع به لغزش می کند و همین باعث میشود در حین شتاب گرفتن، دور موتور بالاتر برود. همچنین این می تواند نشانه از بین رفتن دندانه‌ها نیز باشد.
۲- از بین رفتن دندانه ها
تسمه تایم‌های کارکرده تر در مدت زمان استفاده شان دچار فرسایش و خوردگی دندانه‌ها میشوند. در حالی که معمولا پیشنهاد میشود هر ۶۰ هزار مایل عوض شود، برخی وسائل نقلیه فرق میکنند و این عدد می‌تواند تا ۱۱۰ هزار مایل هم باشد. همیشه به دفترچه راهنمای خودروی خود برای پی بردن به این عدد مراجعه کنید.
۳- مشکلات استارت و حرکت
تسمه تایم یکی از قطعات کاملا دقیق طراحی شده خودروی شماست. بنابراین همیشه باید در حال تنظیم باشد تا بتواند به ازای هر یک بار چرخیدن میل بادامک، دقیقا دو بار میل لنگ را بچرخاند. دریچه ها یا سوپاپ‌های ورود و خروج گاز با چرخش میل بادامک، باز و بسته میشوند.
این دریچه ها دقیقا متناسب با لحظه حرکت پیستون‌ها باز و بسته میشوند. بنابراین اگر زمان بندی این چرخه به هم بخورد، بقیه کارها نیز از تنظیم خارج میشوند. این امر می تواند منجر به مشکلاتی در استارت نیز بشود چون زمانبندی غیردقیق تک تک قطعات می تواند باعث شود خودرو درست استارت نخورد.
۴- مشکلات اگزوز
اگر اگزوز شما نسبت به همیشه، دود بیش از حدی تولید میکند، می‌تواند مربوط به مشکل تسمه تایم باشد. چون موتور باید تلاش بیشتری بکند تا قطعات خود را به حرکت وادارد و فشار بیشتری به آن وارد می شود. همین باعث میشود دود بیشتری از اگزوز خارج شود.
هرگز با یک تسمه تایم کهنه رانندگی نکنید. تعویض به موقع تسمه مهم ترین سرویس خودرو است؛ اگر کهنه شده باشد ریسک پاره شدن آن بسیار بالاست و هنگامی که پاره شود عواقب و خسارت های بدی را در پی خواهد داشت. اگر قصد مسافرت دارید حتما با مراجعه به مکانیک از سلامت آن مطمئن شوید تا در راه مشکلی برای شما به همراه نداشته باشد.
چه زمانی باید تسمه تایم خودرو را تعویض کنیم؟
تسمه تایم خودرو باید در مسافت یا دوره‌‌های زمانی پیشنهادی شرکت سازنده تعویض شود. تعویض‌نشدن تسمه تایم می‌تواند به معیوب‌شدن کامل یا بخشی از پیشرانه، به‌خصوص در پیشرانه‌های تداخلی منجر شود. جدول راهنمای تعمیر و نگه‌داری مالک منبع اصلی برای فواصل زمانی تعویض تسمه تایم است که معمولا هر ۳۰ تا ۵۰ هزار مایل (۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر) تعیین میشود. تعویض تسمه‌سفت‌کن همزمان با تعویض تسمه تایم معمول است. در بعضی از پیشرانه‌هایی که پمپ آب (مایع خنک‌کننده) با تسمه تایم کار میکند، تسمه مربوط به پمپ آب نیز معمولا باید تعویض شود.
